کتاب بخوانیم؛ ناشناخته ماندگان و شکاکان یونان - اسلیم فا

برای دریافت خدمات اقامت یونان تمکن مالی با ما همراه شوید و به راحتی نه تنها اقامت اروپا را بدست بیاورید بلکه گامی در جهت دریافت شهروندی اروپا بردارید.

در این مطلب از سری کتاب بخوانیم سه اثر ادبی داریم: یک داستانِ سه اپیزودی با موضوع زنان از نویسنده برنده جایزه نوبل، یک داستانِ سلحشوری و تاریخی از نویسنده ای در دوران رمانتیسم، و یک اثر تحلیلی در حوزه نقد ادبی و سینمایی با موضوع شکسپیر. در بخش غیر ادبی دو کتاب از دو نویسنده و استاد ایرانی معرفی می کنیم: یک اثر مشهور درباره تاریخِ روابط خارجی ایران و یک اثر فلسفی درباره شک و شکاکیت از نگاه فیلسوفان یونانی. با ما همراه باشید.

ناشناخته ماندگان اثر پاتریک مودیانو

پاتریک مودیانو، (متولد 1945) نویسنده فرانسوی-یهودی است که از پرکارترین نویسندگان دوران معاصر و دهه های اخیر به شمار می رود. بعد از کسب جایزه نوبل ادبیات در سال 2014 انتشار آثار این نویسنده فرانسوی در ایران توسط مترجمان و نشر های مختلف بسیار رونق گرفت. ناشناخته ماندگان کتابی است کم حجم که در سال 1999 نوشته شده است و جزو آثار متاخر مودیانو در دوران بلوغ و اوج کارش محسوب می شود، اما جزء شاهکار های وی طبقه بندی نمی شود.

ناشناخته ماندگان در فرمِ سه داستان کوتاه درباره سه زن روایت می شود، داستان ها از یکدیگر مجزا هستند، اما در عین حال پیوند هایی در آن ها دیده می شود، همچنین پیوند هایی با دیگر داستان های پاتریک مودیانو. (این ارتباطات بین داستان ها و کتاب های مختلف مودیانو، از جمله ویژگی های برجسته سبک اوست.) همانند بسیاری از از آثار مودیانو ناشناخته ماندگان نیز بر مضامینی مانند جست و جوی هویت و صندلی خود در زندگی، کشمکش با خاطرات گذشته و تربیت کودکی، گذشته و تنهایی و اختلافات با والدین متمرکز است.

داستان نخست درباره دختری است که در هجده سالگی خانه پدر و مادرش را ترک کرده است تا به آرزوهایش جامه عمل بپوشاند از جمله اینکه درآمدی داشته باشد و مستقل زندگی کند اگرچه دقیقا نمیداند که چه شغلی در انتظار اوست. دختر در طول داستان درگیر وقت گذرانی با دوستان، فقر و توامان خاطراتِ دوران مدرسه شبانه روزی است که به اعتقادش آینده وی را مسدود کرده اند. در نهایت داستان به طرز غریبی انتها می یابد.

داستان دوم درباره دختری است که در سه سالگی پدر خود را از دست داده و رابطه بدی با مادرش داشته است که بلافاصله پس از مرگ پدر، مجدد ازدواج کرده است. این دختر در مدرسه شبانه روزی و در فقر بزرگ شده است، به دنبال عشق بزرگ است و در تعطیلات و اوقات فراغت هرجور کاری که در ویلا ها و خانه اهالی منطقه به دست بیاورد انجام می دهد. دختر فقیر داستان، روابط جدیدی پیدا می نماید و در نهایت داستان با یک فاجعه انتها می یابد.

داستان سوم درباره دختری است که در نوزده سالگی به پاریس آمده است تا موقتا در آتلیه خالی یک عکاس ساکن شود. محل اقامت دختر در محله ای است که در یک کارگاه، اسب ها را از نقاط مختلف گرد هم می آورند تا سلاخی نمایند. دختر بیشتر وقتش را به خواندن و موسیقی گوش کردن میگذراند تا اینکه در این محله عجیب با یک مرد آشنا می شود که موجب تغییر زندگی دختر می شود. انتها بندی داستان برخلاف دو داستان قبلی چشم گیر نیست.

داستان های ناشناخته ماندگان در بستری مدرن و فضایی بسیار غمناک و متاثرنماینده میشوند. داستان هایی درباره زنانی مهاجر و سرگردان در شهر پاریس و البته سرگشته در زندگی شخصی، که عملا در آغاز جوانیشان شکست خورده محسوب میشوند. زنان یا دختران به تصویر کشیده شده توسط مودیانو در فضایی غبارآلود و مه گرفته، صرفا به دنبال خلاصی و راه فرار هستند. سه داستان که اگرچه به ظاهر سه برش از سه زندگی زنانه را روایت می نمایند، اما عملا با رفت و برگشت های ذهن راوی ها، سه سرنوشت و زندگی محتوم انسانی را به نحوی هنرمندانه و خلاقانه به تصویر کشیده اند.

روایت های مودیانو، در عین اینکه در لحظه میگذرد کمتر نشانی از زمان حال دارد و دائما به گذشته باز می گردند. اوج این سبک را در کتاب تحسین شده تصادف شبانه شاهدیم. اما مونولوگ های راوی های ناشناخته ماندگان بسیار کوتاه و ساده و سرراست هستند به همین دلیل داستان ها بسیار خوشخوان و روان از کار درآمده اند در عین اینکه غنای بالایی دارند و مودیانو به عنوان یک مرد به خوبی از پس ترسیم دنیای زنانه و دخترانه برآمده است. مانند همواره ارجاعات کتاب به خیابان ها و مکان های مهم پاریس مانند کافه ها بسیار فراوان است، اما خسته نماینده نیست و در صورت فقدان آشنایی مخاطب، به متن و لذت خواندن کتاب آسیبی وارد نمیشود.

ناشناخته ماندگان اثر خواندنی پاتریک مودیانو در سال 1387 توسط ناهید فروغان به فارسی ترجمه شد. چاپ سوم این اثر در سال 1393 توسط نشر چشمه عرضه شد که همچنان در برخی کتابفروشی ها و فروشگاه های اینترنتی موجود می باشد. این کتاب 129 صفحه ای، 8.000 تومان قیمت دارد.

-از متن کتاب:

پدرم، وقتی سه ساله بودم از دنیا رفت و مادرم با قصابی در همان حوالی به زندگی پرداخت. روابطم با مادرم خوب نماند. گه گاه به دیدن شان میرفتم، اما احساس میکردم که مسئله ای بین مان وجود دارد. به گمانم که یادآور خاطرات بدی در او بودم. زنی بود خشن و زودخشم، مثل من احساساتی نبود. خشمش مرا می ترساند. او و شوهر جدیدش زوج عجیبی بودند. متوجه شدم که رفتار مادرم تحت تاثیر شوهرش، روز به روز مردانه تر میشود. بین شان عشقی وجود نداشت، بچه دار هم نشدند.

تاریخ روابط خارجی ایران اثر عبدالرضا هوشنگ مهدوی

تاریخِ مناسبات ایران با خارجی ها (و به خصوص غرب) از جمله موضوعاتی است که مورد علاقه مخاطبان کتاب های تاریخی است، اما متاسفانه به دلیل حساسیت های این حوزه و انگاره های فرهنگی رایج، اما نادرست و ضد استعماری (که بعضا تا توهم توطئه نیز پیش رفته اند) بسیاری از آثار این حوزه را نمی توان و نباید جدی تلقی کرد، چه آثاری که پیش یا پس از انقلاب با توجه به گفتمان رایج سیاسی حاکمیت به رشته تحریر درآمده اند و چه آثاری که توسط غربی ها در دوران معاصر نوشته شده اند، همگی نقص های جدی دارند. یکی از بهترین و دقیق ترین آثار تالیفی درباره روابط خارجی ایران را مرحوم عبدالرضا هوشنگ مهدوی به رشته تحریر درآورد که تا به امروز نیز به عنوان یک اثر علمی و طراز اول صندلی خود را حفظ کرده است و در دانشگاه های کشور نیز در مقاطع کارشناسی تا دکترای علوم سیاسی تدریس میشود.

عبدالرضا هوشنگ مهدوی (1394-1309) خود دانش آموخته علوم سیاسی در دانشگاه تهران و سوربون پاریس بود. مهدوی پس از اخذِ مدرک دکتری حقوق بین الملل در دهه 30 شمسی، مانند بسیاری از دانشجویان در دوران پیش از انقلاب به کشور بازگشت تا به دستگاه اداری مملکت خدمت کند. وی به وزارت خارجه رفت و مشاغل گوناگونی را تجربه کرد و پله پله در راستا رشد نهاده شد. مهدوی در بحبوحه انقلاب در سفارت ایران در لندن مشغول به کار بود و یکسال پس از انقلاب نیز مسئولیت هیئت نمایندگی جمهوری اسلامی در بریتانیا را بر عهده داشت.

مهدوی پس از بازنشستگی اجباری در سال 1359 و وقوع انقلاب فرهنگی عملا خانه نشین شد تا اینکه بعد ها برای تدریس به دانشگاه دعوت شد. وی حدود 80 جلد کتاب تاریخی و سیاسی را ترجمه یا تالیف کرده است و سهمی مهم در نگارشِ تاریخ و سیاست معاصر ایران دارد. مهمترین کتاب تالیف شده توسط وی تاریخ روابط خارجی ایران است. از جمله ترجمه های مهم وی میتوان به کتاب تاریخ سوسیالیسم ها و آخرین سفر شاه اشاره نمود.

مهدوی به دلیل تحصیلات آموزشگاهک، همچنین دقت در پژوهش و ریاست کتابخانه و آرشیو محرمانه وزارت امورخارجه پیش از انقلاب، پیروز شد به منابع و اسنادی دست اول دست یابد تا موادِ کتاب ماندگار خود را فراهم آورد. کتاب تاریخ روابط خارجی ایران از آغاز دوران صفوی تا برکناری رضاشاه و جنگ دنیای دوم را در بر میگیرد (حد فاصل سال های 1500 تا 1945). پیش از این دوره عملا دولت ملی در ایران وجود نداشت و طبیعتا سیاست خارجی که ادامه ای است بر سیاست داخلی، تعلیق و تعطیل بود. به گفته نویسنده در دوران صفوی نیز درک ایرانیان از سیاست خارجی نهایتا به یافتن متحد در برابر عثمانی محدود شده بود و بعد ها مناسبات تجاری محدود.

در تمامی این دوران تا دوره قاجار، ایران به دلیل بی درایتی و ضعف، در مناسبات با قدرت های قوی تر ناکام مطلق بود. در دوره قاجار نیز با وجود بهبود درک ما از مناسبات قدرت های دنیا و تاسیس وزارت خارجه (در دوران آقا محمدخان) به دلیل ناکارآمدی مسئولان و عقب ماندگی ایران، سیاست خارجی چندان دردی از کشور دوا نکرد و تازه از دوره پس از مشروطه و پهلوی بود که متناسب با تغییرات دنیا و سامان نسبی در سیاست داخلی، سیاست خارجی ما نیز به تبع دانش آموختگان ایرانی در اروپا بهبود یافت و بعضا به یاری کشور آمد.

کتاب تاریخ روابط خارجی ایران در نه فصل نوشته شده است. فصل اول دوران ابتدایی صفوی و جنگ های فرسایشی با عثمانی را در بر میگیرد، فصل دوم به دوران پس از شاه عباس میپردازد و فصل سوم به دوران صلح با عثمانی تا شورش افغان ها و سقوط اصفهان. فصل چهارم دوران پر آشوب انقراض صفوی، جنگ های نادرشاه تا استقرار قاجار را در بر میگیرد و فصل پنجم به دوران جنگ های ایران و روسیه تا عهدنامه ترکمانچای می پردازد.

فصل ششم و هفتم به ورود انگلیسی ها به ایران و رقابت های قدرت های استعماری می پردازد. فصل هشتم به اشغال نظامی ایران حد فاصل کودتای محمدعلی شاه تا کودتای سوم اسفند اختصاص دارد و در نهایت فصل نهم دوران آغازین پهلوی تا انتها جنگ دنیای و ورود آمریکایی ها به ایران را به تصویر می کشد.

این کتاب مهم و مرجع، در عین روایت حدود 450 سال از تاریخ ایران و مناسبات ما با خارجی ها، بسیار روان و در عین حال خلاصه و مفید نوشته شده است، در جایی که ضرورت و اهمیت اقتضا میکرده است بر موضوع متمرکز شده است، هرگز از سنجه دقت و دایره انصاف منحرف نشده است و نکات بسیار بدیع، جالب، تازه و آموزنده ای در آن مطرح شده است. خواندن این کتاب به تمام علاقمندان به تاریخ و ایران پیشنهاد میشود.

تاریخ روابط خارجی ایران اثر عبدالرضا هوشنگ مهدوی با عنوان فرعی از ابتدای دوران صفویه تا انتها جنگ دنیای دوم 1945-1500 نخستین بار در سال 1350 منتشر شد. چاپ بیست و یکم آن توسط انتشارات امیرکبیر در سال 1396 در 476 صفحه و با قیمت 30.000 تومان عرضه شد.

-از متن کتاب:

آنتونی جنکینسون (نماینده تجاری ملکه الیزابت و انگلستان) در نوامبر 1562 در قزوین به حضور شاه تهماسب بار یافت و، چون به آداب و رسوم ایرانیان آشنا نبود نتوانست مقصود خود را به خوبی بیان کند. شاه تهماسب هم مایل نبود به منافع تجار تُرک لطمه ای وارد شود لذا از پیشنهاد بازرگانان انگلیسی استقبال ننمود و با جمله ما، به دوستی کفار احتیاجی نداریم مذاکره را قطع کرد و دستور داد او را از دربار اخراج نمایند. یکی از خدمتکاران با سینیِ پر از خاک به دنبال جنکینسون روان شد تا هرجا او قدم میگذاشت برای تطهیر به جایش خاک بریزد!

شکاکان یونان اثر یحیی مهدوی

بسیاری از علاقمندان به فلسفه برای آغاز مطالعات خود دچار سردرگمی میشوند و نهایتا به سراغ آثار تاریخ فلسفه می فرایند، بدون آنکه پس از مطالعه، درک و مطلعی فلسفی شان به گونه ای منسجم افزایش یابد. متاسفانه بسیاری از کتاب های تاریخ فلسفه رایج در بازار ایران آثاری دست چندم محسوب می شوند، فارغ از اینکه اصولا متودولوژی تدریس و مطالعات فلسفی دهه هاست که دیگر به روش منسوخ و ناکارآمد تاریخ اندیشه ها نمی پردازد و بیشتر بر روی مفاهیم یا متفکر و اندیشه خاصی متمرکز است. حوزه مفاهیم فلسفی در بازار کتاب در ایران تا حدی نحیف است و در سال های اخیر بعضا آثاری با توجه به یک مفهوم خاص و مُد روز به صورت پراکنده منتشر شده اند.

مرحوم یحیی مهدوی (1379-1287) به عنوان یکی از نخستین دانش آموختگان ایرانیِ فلسفه در اروپا در فرانسه شاگرد یکی از بزرگترین فیلسوفان معاصر فرانسه یعنی امیل بریه بود که کتاب تاریخ فلسفه وی نیز به فارسی ترجمه شده است. مهدوی مانند استادش می دانست که باید بر روی افراد یا مفاهیم فلسفی خاص متمرکز شود (کاری که امیل بریه در مجموعه کتاب های تاریخ فلسفه خود انجام داده است). به همین دلیل مهدوی پس از بازگشت از فرانسه و اخذ مدرک دکترا، در کلاس های خود در دانشگاه تهران به این روش موثر و صحیح تدریس میکرد. از جمله مهم ترین شاگردان مهدوی در داشنگاه تهران میتوان نصرالله پورجوادی، محسن دنیاگیری و رضا داوری اردکانی را نام برد.

یکی از مهمترین درسگفتار های مهدوی در دانشگاه، تدریس وی درباره شکاکان یونان بود که بعد ها در قالب یک کتاب نیز گردآوری و منتشر شد. هرچند مهدوی در آنالیز خود به شک و شکاکیت نیز میپردازد، اما اصل کارِ وی آنالیز سیرِ مفاهیم اساسی و تغییر مفهوم شک و شکاکیت در میان فیلسوفان یونانی پیش از سقراط تا قرن دوم میلادی است؛ به عبارتی مهدوی بیشتر بر نگاه فیلسوفان یونانی به مقوله شک تمرکز کرده است تا شک و شکاکیت. شکاکیت از جمله اساسی و قدیمی ترین مباحث فلسفی است که مناقشات بر سر آن تا به امروز ادامه داشته و بر فلسفه تحلیلی معاصر و پُست-مدرن نیز تاثیر بسیاری گذاشته است.

مهدوی در مقدمه ای مبسوط نظام مفاهیم شک و یقین را توضیح می دهد و اینکه شکاک کیست و شکاکیت چیست را بازگو می نماید. در ادامه، رابطه شکاکیت با معرفت و ادراک را در دوره پیشاسقراطی و فیلسوفانی مانند هراکلیتوس و دموکریتوس و مادی گرایان دیگر توضیح میدهد و در نهایت به آراء سوفسطاییان مشهوری مانند گورگیاس و پروتاگوراس در باب شک میرسد.

در فصل اولِ کتاب با عنوان سقراط و سقراطیان، مهدوی نگاهی دارد به جدل های سقراط با سوفسطاییان در باب شک و امکانِ علم و حصول یقین. در ادامه با آراء سقراطیان کوچک یا نیمه سقراطی ها یعنی مگاریها، کلبیون و کورنائی ها در باب شک آشنا میشویم. سپس نوبت به مُثُل افلاطون و برهان ارسطو در باب شکاکیت و امکان ادراک میرسد.

در فصل دوم با آراء اپیکوریان و رواقیون در باب شکاکیت آشنا میشویم، در فصل سوم نوبت به قرون سوم و چهارم پیش از میلاد و به اصطلاح شکاکان قدیم مانند پورون و تیمونِ آتنی میرسد، در فصل چهارم دوران آموزشگاه جدید و افکار آرکسیلائوس را شاهدیم، در ادامه بحث نوبت به شکاکان جدید در قرون اول و دوم پس از میلاد میرسد و پس از آنالیزِ شکاکان جدلی و شک تجربی، کتاب با یک جمع بندی انتها می یابد.

مهدوی در درسگفتار های خود از آراء دو مولف و مدرس مهم فلسفه استفاده کرده است یعنی ویکتور بروشار که در سوربون فلسفه تدریس می کرد و کتابی دارد با نام شکاکان یونان (1887)؛ و لئون روبن، استاد تاریخ فلسفه در دانشگاه پاریس که افلاطون شناس بزرگی بود و در عین حال یک نئوهگلی به شمار میرفت، منبع دوم بحثِ یحیی مهدوی است.

همه این ها موجب شده است با یک کتاب مهم و موثر در حوزه آموزش فلسفه روبرو باشیم که با یکی از اساسی ترین مفاهیم فلسفی و اندیشیدن سر و کار دارد. مهدوی، بسیار روان و ساده مباحث فلسفی پیرامون شکاکیت و شکاکان را در فلسفه قدیم توضیح میدهد و کتاب بسیار خوشخوان و لذت بخش است. متاسفانه این کتاب فقط یک بار در سال 1376 به همت نشر خوارزمی در 174 صفحه منتشر شد و اکنون نایاب محسوب میشود و باید در بازار کتاب های دست دومِ کمیاب جست و جو شود. خوشبختانه نسخه اینترنتی و پاکیزه ای از این کتاب برای عموم علاقمندان فلسفه در دسترس است. از دیگر آثار مشهور یحیی مهدوی در بازار کتاب میتوان به ترجمه منادولوژی اثر لایب نیتس و ترجمه بحث در مابعد الطبیعه اثر ژان وال اشاره نمود.

-از متن کتاب:

سعی حکما در دوره پیش از سقراط، بیشتر مصروف به شناختن عالم خارج و حوادث طبیعی و یافتن گوهر اشیاء بوده است و ایشان کمتر به مساله معرفت و چگونگی شناسایی و حدود و شرایط آن توجه داشته اند و آن را مورد بحث قرار داده اند. مطلب تازه ای که با ظهور سوفسطائیان و سقراط و افلاطون مورد نظر فیلسوفان نهاده شد و مخصوصا در نزد شکاکان اهمیت بسیار یافت، همان بحث معرفت یا شناسایی است.

طلسم اثر والتر اسکات

سر والتر اسکات (1832-1771) نویسنده و شاعر اسکاتلندی بود که در سبک رمانتیسم قلم میزد و شعر میگفت، اما به دلیل سبک خاصی که در نگارش داستان های تاریخی ابداع و استفاده کرد، در تاریخ ادبیات به عنوان مبتکر و پدرِ رمان تاریخی جاودانه شد. سبک اسکات تا به امروز نیز توسط نویسندگان مختلف مورد تققلید قرار می گیرد و آثار وی همچنان در سراسر دنیا محبوب و پرفروش هستند. بیشتر آثار اسکات به مسائل و افسانه ها و اسطوره های بریتانیا و فرانسه در قرون وسطی میپردازد. بدون شک آیوانهو مشهورترین اثر اوست.

اسکات اگرچه در دانشگاه معتبر ادینبورو تحصیل کرد و ذهنی تربیت شده داشت، اما هرگزدست از خیالپردازی و افسانه های عامه پسند نکشید و همین امر موجب شکل گیری آثار درخشان وی شد. به عبارتی اسکات به خوبی توانست از ترانه های عامیانه و اشعار سلحشوری و بعضا عوامانه مردم کوچه و بازار و دهقانان، الهام گیرد. بانوی دریاچه اثر اسکات از مهم ترین آثار منظومِ قرن نوزدهم به شمار میرود. جالب آن که حتی سِمت فرمانداری و کار اداری نیز نتوانست مانع نویسندگی اسکات شود و وی بی وقفه مینوشت، هرچند پس از ظهور شاعری بزرگ در دنیای انگلیسی زبان یعنی بایرون، اسکات ترجیح داد از شاعری فاصله بگیرد.

داستان طلسم از جمله آثار متاخر والتر اسکات به شمار میرود که در سال 1825 منتشر شد، در حالی که پیشتر اسکات با آیوانهو مرز های شهرت و محبوبیت را درنوردیده بود، اما طلسم نیز مورد استقبال خوانندگان نهاده شد. در قرن نوزدهم هنوز قرون وسطی از جنبه ادبی و تاریخی برای اروپاییان جذاب و مبهم به شمار میرفت و داستان های شگفت انگیز و خیال پردازانه ای که از تاریخ قرون وسطی نشات میگرفت به سرعت محبوب میگشت. داستان طلسم در چنین بستری منتشر شد.

داستان طلسم درباره شوالیه ای است اسکاتلندی که در جنگ صلیبی سوم در ارتش ریچارد شیردل (پادشاه انگلستان) در ارض موعود حضور دارد (در حوالی سال 1190)، ارتشی که پس از مجموعه نبرد هایی با سپاه قدرتمند صلاح الدین ایوبی، به همراه متحدان فرانسوی، آلمانی و ایتالیایی خود با مسلمانان در صلحی موقت و البته شنماینده به سر میبرد، مسلمانانی که اورشلیم را چندسالی است که در اختیار دارند و با رهبری صلاح الدین به خوبی بر اوضاع مسلط هستند.

شوالیه اسکاتلندی که با نماد خود یعنی پلنگ نشان در داستان خطاب قرار میگیرد، فردی است دین دار و گوشه گیر با هویتی نامعلوم و رازگونه. این شوالیه به کرات در ماموریت های مختلف شایستگی خود را نشان داده است، اما در میان سپاه صلیبی چند دستگی و خیانت موج میزند و شوالیه اسکاتلندی نیز دشمنانی قوی در ارتش صلیبی دارد. از سویی این شوالیه به دلیل روابط خوب با مسلمانان و جرائمی دیگر، مورد تهمت است در حالی که در اوج جنگ و ستیز، دل در گروی دختری والاتبار نیز دارد و آرزوی عشقی دست نیافتنی وی را از درون فرسوده کرده است.

نقطه قوت داستان از جنبه بستر و زمینه تاریخی، انتخاب کردن دوره ای از جنگ های صلیبی است که وقایع فراوانی در آن با حضور چهره هایی جذاب و مهم از نظر تاریخی رقم خورده است. مصاف صلاح الدین به عنوان رهبری شایسته که به تازگی اورشلیم را پس از یک قرن از چنگ مسیحیان درآورده است، در برابر ریچارد شیردل، جنگاوری بزرگ که پادشاهیِ متزلزل خود را به قصد رستگاری شخصی و نجات ارض موعود رها کرده است، هسته اصلی داستان را شکل میدهد. گفتنی است این دوره از جنگ با بیماری و گرما و مسائل فراوانی برای ارتش صلیبی همراه بود که در داستان به بسیاری از آن ها اشاره میشود.

رمان به اندازه کافی با داستان ها و شخصیت های فرعی، اما مهم مانند فیلیپ، پادشاه فرانسه و مارکی مونت سرات ایتالیایی و لئوپولد اتریشی و رینالد دی شاتیلون (رئیس شوالیه های معبد یا همان تِمپلر) و شهبانو ها و شوالیه ها و قدیس ها تزیین شده است. هرچند کلیت داستان و شخصیت پردازی بر مبنای یک واقعه تاریخی است و بسیاری از وقایع و خرده روایت ها نیز حقیقت دارند، اما نحوه پرداختِ آنان تخیلی و به سبک افسانه های سلحشوری دوران میانه است و نویسنده تغییرات گسترده ای در اتفاقات و سرنوشت ها و جزئیات داده است، اگرچه این مساله چیزی از جذابیت های رمان به عنوان یک اثر با پس زمینه تاریخی کم نمیکند، اما موجب میشود اثر بیشتر به عنوان یک داستان عامه پسند و تخیلیِ ادبی طبقه بندی شود و ارزش تاریخی و علمی نداشته باشد.

طلسم اثر والتر اسکات را مرحوم حسین دره باغی در سال 1340 شمسی ترجمه کرد و در مجموعه آثار کلاسیکِ تاریخ ادبیات، توسط شرکت سهامی کتاب های جیبی منتشر شد.

خوشبختانه پس از پنج دهه فقدان، این کتاب در دهه 90 توسط انتشارات علمی فرهنگی تجدید چاپ شد. چاپ سوم این کتاب در سال 1396 در 586 صفحه و با قیمت 30.000 تومان عرضه شد.

-از متن کتاب

: مسلمان، چنان که درصدد کشف و درک معانی بیانات او برآمده باشد با توجه خاصی وی را نگریست؛ زیرا ظاهرا به خیال او سخنان مسیحی متضمن رمز یا خدعه ای بود. پایان چنان که گویی برای تعبیر بیانات همراه جدیدش تصمیمی اتخاذ کرده باشد گفت: تو از افراد ملتی هستی که دوست دارند بخندند. شما با ذکر چیز هایی که امکان ندارد وقوع یابد و نقل آنچه هرگز وقوع نیافته خودتان و دیگران را سرگرم می کنید. من خطا کردم که به گفته های تو خرده گرفتم، زیرا برای تو گزافه گویی طبیعی تر است تا بیان حقیقت.

شکسپیر برای فیلمنامه نویسان اثر جِی. ام. ایونسن

میلیون ها نفر از آدم ها در سراسر دنیا جمله بودن یا نبودن؟ مساله این است را می شناسند و به کار می برند. شکسپیر به اعتقاد همگان (از عامه مخاطبان گرفته تا منتقدان ادبی و هنری)، منسجم ترین و بهترین کمدی ها، درام ها و حماسه های تاریخ ادبیات انگلیسی را نوشته است. به عبارتی اگر دوران کلاسیک و منظومه های قرون وسطائی را کنار بگذاریم، در طول پنج قرن گذشته و از دوران میانه تا به امروز، شکسپیر نامی یگانه و دست نیافتنی در ادبیات و هنر های نمایشی بوده است. اما به راستی چه چیزی شکسپیر و آثار وی را در مضمون و فرم این چنین منحصر به فرد کرده است که هر روز در چندصد سالن در سراسر دنیا آثار وی به روی صحنه میرود و کارگردانان سینمایی سعی می نمایند در فیلمنامه خود از وی الهام گیرند یا به او ارجاع داده و ادای دین نمایند.

کتاب خواندنی شکسپیر برای فیلمنامه نویسان به همین نیت نوشته شده است و برخلاف عنوانش، نه تنها برای فیلمنامه نویسان و اهالی پشت صحنه سینما و تئاتر قابل استفاده است، بلکه برای مخاطبان علاقمند به نقد ادبی و سینمایی و حتی خوره های فیلم نیز نکات درخورِ توجه و فراوانی دارد. گفتنی است به دلیل ارجاعات فراوان کتاب به نمایشنامه های شکسپیر و آثار سینمایی مختلف، بهتر است مخاطب برای بهره مندی بیشتر از کتاب، تا حدودی آثار برجسته تاریخ سینما را از دوران کلاسیک تا مدرن تماشا کرده باشد و از سویی با فقرات اصلی نمایشنامه های شکسپیر آشنا باشد و آن ها را خوانده باشد.

جی. ام. ایونسن در اثر خواندنی خود سعی دارد تا گوشه هایی از نبوغ و خلاقیت استثنائی شکسپیر را که مرز های زمان و زبان را درنوردیده است، برای مخاطب رمزگشایی کند. وی به پیچیدگی های روایی و رواشناختی آثار شکسپیر نظر دارد در حالی که ابتکارات فرمی وی را نیز پیش روی مخاطب می آورد و در عین حال، پرداختِ شکسپیر به مضامینی بغرنج و حساس، اما مهم مانند جنگ، عشق، وظیفه، خانواده و میهن را توضیح میدهد، مضامینی که به شدت انسانی و انقضاگریزند.

جی. ام. ایونسن مطلع است که بسیاری از نویسندگان، منتقدان و یا حتی مخاطبان عام دوست دارند که آثاری مانند شکسپیر ولو در حد و اندازه خودشان بنویسند، اما نمی دانند که چگونه به عمقِ رواشناختی شخصیت های شکسپیر نزدیک شوند یا چگونه لحن خود را به کمدی و درام های وی شبیه سازند. نویسنده سعی کرده است به طور خلاصه و موجز در فصول مختلف با نگاه به آثار متنوع از شکسپیر و ذکر نمونه های همسان در تاریخ سینما، در یک کلام ترفند های جادوی شکسپیر را برای ما برملا کند.

هرچند ایونسن مدعی افشای راز های مَگویِ شکسپیر است، اما خود معترف است که کار سختی بر دوش دارد. میشود گفت نویسنده از آزمون سختِ خود سربلند بیرون آمده است و نقطه درخشان کارش، فرمِ مناسب کتاب اوست. ایونسن سعی کرده است در هر فصل چند درس و نکته از قدرتِ دراماتیک شکسپیر را با تمرکز بر لحظات درخشان چند فیلم سینمایی و مثال هایی ملموس بیان کند و در کار خود پیروز بوده است. زیرا یکی از بهترین شیوه های انتقال مفاهیم و الگو های دراماتیک، فیلم است. در حالی که فن نویسندگی را نمیتوان آموزش داد و نهایتا میتوان راستا را نشان داد و باقی ماجرا به استعداد و درک مخاطب بستگی دارد، و در اینجا ایونسن راستا را به خوبی و روشنی نشان میدهد.

در انتهای هر فصل کتاب، فهرستی از فیلم های پیشنهادی برای تماشا و سه تمرین برای نویسندگی ضمیمه شده است تا هدایت برای علاقمندان و نویسندگان جوان باشد. کتاب به هیچ عنوان وارد جزئیات فنی و مسائل تکنیکی پیچیده نمیشود و صرفا در قالب سرفصل هایی به روشنگری می پردازد و کلید های مناسبی را در اختیار مخاطب میگذارد تا خود این راستا سخت را ادامه دهد. هر فصل مهمترین لحظات هر نمایشنامه را ذکر کرده است و در ضمیمه انتها کتاب خلاصه ای از هر نمایشنامه ذکر شده است، تا مخاطب علاقمند برای آشنایی بیشتر به آن ها مراجعه کند.

شکسپیر برای فیلمنامه نویسان اثر جِی. ام. ایونسن را فرشاد رضایی به فارسی برگردانده است و نشر ققنوس آن را به تازگی در 184 صفحه به چاپ رسانده و با قیمت 18.000 تومان عرضه کرده است.

-از متن کتاب:

چرا بازیگران، کارگردانان، منتقدان و خوانندگان به متنِ هملت علاقمندند؟ چرا این نمایشنامه تا این حد مهم است؟ نوآوری اصلی این نمایشنامه، خودِ شخصیت هملت است. او باهوش، درون نگر، عصبانی، محزون، شادمان، نوستالژیک، شوخ طبع و حتی دیوانه است. شخصیت او مانند یک منشور، رنگین کمانی از احساسات را به نمایش میگذارد. بینندگان طوری جلب او میشوند که گویی میخواهند معمایی را حل نمایند. ما چطور میتوانیم این پیچیدگی را به شخصیت های آثار خودمان ببخشیم؟... کلید ایجاد پیچیدگی در شخصیت، آن است که وادارش کنید تصمیم های مهم بگیرد.منبع: برترین ها